Leki w ciąży - więcej

Kobiety, które podejrzewają, iż zaszły w ciążę, często profilaktycznie odstawiają leki, gdyż boją się, że spowodują one uszkodzenie płodu. Rzeczywiście, duża grupa medykamentów stanowi zagrożenie dla dziecka i może powodować groźne wady rozwojowe. Ponieważ ze względów etycznych nie testuje się leków na kobietach w odmiennym stanie, w wielu przypadkach nie do końca wiadomo, czy dany lek jest dla ciężarnej i jej dziecka całkowicie bezpieczny. Z tego też powodu zaleca się kobietom w ciąży dużą ostrożność w przyjmowaniu leków (zwłaszcza w czasie pierwszego trymestru, w którym niepożądane skutki uboczne farmaceutyków mogą mieć najbardziej dramatyczne konsekwencje).

Często zdarza się jednak, iż kobieta nie może całkowicie zrezygnować z leku, gdyż ryzyko wiążące się z jego zażyciem jest mniejsze niż zagrożenie, jakie niesie ze sobą przewlekła choroba (np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, wada serca, głęboka depresja, padaczka itp). Panie, które znajdują się w takiej sytuacji, absolutnie nie powinny odstawiać leków na własną rękę. W takim przypadku konieczna jest jak najwcześniejsza wizyta u lekarza internisty i scedowanie na niego ostatecznej decyzji. Najczęściej lekarz zaleca wówczas zmniejszenie dawek lub proponuje mniej szkodliwy dla dziecka zamiennik.

Do najbardziej niebezpiecznych dla płodu farmaceutyków zalicza się:

– niektóre antybiotyki, np. tetracyklinę,

– aspirynę (może być przyjmowana ze wskazań lekarskich tylko wtedy, gdy kobieta ma skłonności do zakrzepów krwi, które mogą spowodować poronienie),

– niektóre leki przeciwbólowe: zwłaszcza naproxen, pyralginę, buscopan, ibuprofen,

– środki na trądzik z witaminą A,

– leki przeciwhistaminowe (zyrtec, fenistil), antydepresanty, a także pochodne retinolu i leki hormonalne.

Warto w tym miejscu dodać, iż w zależności od stopnia teratogennego oddziaływania na płód, wyróżnia się 5 grup preparatów farmakologicznych. Pierwsza grupa obejmuje leki, które w badaniach klinicznych nie wykazały negatywnego wpływu na rozwój dziecka przez cały okres trwania ciąży – są to m.in. preparaty tarczycy, witaminowe i mineralne suplementy diety.  Do grupy drugiej zaliczane są farmaceutyki, które w badaniach prowadzonych na zwierzętach nie powodowały uszkodzenia płodu, nie stwierdzono również ich teratogennego wpływu na organizm dziecka. Są to m.in. penicyliny, nitrogliceryna, paracetamol, niektóre leki przeciwzapalne.

W grupie trzeciej znajdują się lekarstwa, które można podawać wyłącznie w przypadku niezbędnej konieczności. Leki te podczas badań laboratoryjnych działały uszkadzająco na płód zwierząt doświadczalnych, jednak lekarze nie dysponują jednoznacznymi doniesieniami, wskazującymi na ich szkodliwość w odniesieniu do ludzi. Do tej grupy zaliczamy m.in. heparynę, aspirynę, witaminę K, codeinę, aviomarin, clemastinę.

Grupa czwarta obejmuje leki, które mogą być stosowane tylko i wyłącznie w sytuacjach zagrożenia życia matki lub w przypadku niektórych chorób przewlekłych wymagających bezwzględnego przyjmowania leków.  Do grupy tej należą preparaty farmaceutyczne, których teratogenne działanie zostało dobrze poznane i udokumentowane licznymi doniesieniami.

Ostatnią grupę tworzą leki, które nie powinny być przyjmowane nie tylko przez kobiety ciężarne, lecz również przez panie planujące ciążę (są to np. pochodne retinolu, a także leki hormonalne).